Werkzoekenden zijn actief op zoek naar werk. Ze hebben de intentie om een baan te vinden en ondernemen specifieke stappen om dit doel te bereiken. Er zijn verschillende groepen werkzoekenden, zoals bijvoorbeeld recent afgestudeerden die voor het eerst de arbeidsmarkt betreden, mensen met een WW-uitkering en de ervaren professionals die hun huidige baan willen verlaten voor een nieuwe uitdaging.
Wat werkzoekenden gemeen hebben, is hun inzet om werk te vinden en hun bereidheid om te solliciteren. Ze bouwen netwerken op en ondernemen andere acties om hun kansen op een baan te vergroten.
Werkzoekenden zijn dus niet noodzakelijkerwijs werkloos. Mensen die een baan hebben, maar tegelijkertijd actief op zoek zijn naar een nieuwe baan, worden nog steeds beschouwd als werkzoekenden. Ze zijn in dienst, maar toch op zoek naar betere kansen, een hoger salaris of een verandering van carrière.
Werklozen zijn de mensen die geen werk hebben en daarbij actief op zoek zijn naar werk. Ze hebben de arbeidsmarkt verlaten of zijn onlangs ontslagen en bevinden zich in een situatie waarin ze zonder werk zijn. Het CBS beschrijft werklozen als volgt: ‘personen tussen de 15 en 75 jaar oud, die geen betaald werk hebben en actief op zoek zijn en beschikbaar voor werk’.
Het aantal werklozen is een onderdeel van de werkloosheidsstatistieken dat nauw wordt gevolgd door overheidsinstanties en economische analisten. Het percentage werklozen in een samenleving is een belangrijke economische indicator van de staat van de arbeidsmarkt.Een stijging van het werkloosheidspercentage kan wijzen op economische problemen en minder mogelijkheden voor werkzoekenden. Een daling van het werkloosheidspercentage kan duiden op een groeiende economie, groeiende werkgelegenheid en daarmee meer kansen voor werkzoekenden.
Het onderscheid tussen werkzoekenden en werklozen is van cruciaal belang voor het begrijpen van de arbeidsmarkt, het formuleren van beleid en het analyseren van economische trends. Terwijl werkloosheidscijfers ons vertellen hoeveel mensen geen werk hebben, bieden cijfers over werkzoekenden dieper inzicht in de dynamiek van de arbeidsmarkt, inclusief de mate van arbeidsmobiliteit en het doel bij het zoeken naar een nieuwe baan.
Bovendien heeft het onderscheid tussen werkzoekenden en werklozen invloed op het arbeidsmarktbeleid en de sociale voorzieningen. Veel werklozen komen in aanmerking voor werkloosheidsuitkeringen en andere vormen van ondersteuning, terwijl werkzoekenden voorzieningen nodig hebben die hun kansen op werk vergroten, zoals regionale werkcentra, werkgeversservicepunten en zogenoemde inloopcafés.